Ha!art 57 Lenistwo

Młócka

Numer ten powstawał w bólach. Temat wydawał się wdzięczny, ale tylko teoretycznie. Po dłuższym zastanowieniu się, podczas przerwy na kawkę, okazało się, że nie sposób uciec od tematu pracy. Wobec przeszło dwóch setek nadesłanych tekstów zaczęliśmy zresztą chodzić jak w kieracie. Podobny problem mieli autorzy nadsyłający teksty do numeru – najczęściej pisali o pracy, a o lenistwie jako wypoczynku, nabieraniu sił przed dalszą robotą, powielając tym samym kapitalistyczną logikę gospodarowania zasobami witalnymi. Zatrważający wydaje się fakt, że większa część prac nadesłanych na naszą pocztę dotyczyła intensywnego gazowania aż do momentu twardego resetu. Tych tekstów nie opublikowaliśmy. Warto jednak o nich wspomnieć: w późnokapitalistycznej¹ rzeczywistości – gdzie ideałem funkcjonowania jest, jak diagnozował Jonathan Crary, gotowość do pracy 24/7 – jedyny moment wytchnienia stanowi choroba albo kac, kiedy to nasze ciało osiąga moment graniczny i nie jest już w stanie prawidłowo funkcjonować, domagając się odpoczynku. To oczywiście teza przejaskrawiona, niemniej obraz wiecznego przygniecenia pracą wyłonił się z większości esejów. Lenistwo pozostaje poza naszym horyzontem wy(ob)rażeń.

Klasykami rozważań o rozleniwieniu, próżniactwie, bezczynności są Paul Lafargue (francuski działacz i pisarz socjalistyczny urodzony na Kubie, zięć Marksa) i Bertrand Russell (logik, noblista i pomysłodawca pewnego czajniczka, który – gdyby był leniem – nie powielałby tylu tez pierwszego wymienionego, tylko go przedrukował), a w późniejszych czasach ożywczo omawiali spektrum zbliżonych tematów André Gorz, Ivan Illich, Marshall Sahlins, Bob Black i Mark Slouka. Planowaliśmy zanalizować ich œuvres, zajrzeć w świat NEETs i Nesthocker, napisać o apatii i wyuczonej bezradności, słowem: stworzyć numer monograficzny godny „Literatury na Świecie”. Nie starczyło nam pracowitości. Nasze ambicje zostały ukrócone. Klasyków wspominanych w tekstach nie przedrukowywaliśmy – Lafargue jest łatwo dostępny w sieci (zachęcamy szczerze do lektury, zwłaszcza fragmentów prezentujących piękne wizje przyszłości, gdy robotnicy „będą spożywać soczyste, potężne befsztyki” i „wysuszać pełne szklanice nie ochrzczonego wina”²), zaś z publikacją Russella ubiegł nas „Przekrój”. Mamy dla Państwa jednak pewną alternatywę: zbiór tekstów o przyjemnym próżnowaniu, rysy historyczne, uwagi z pozycji feministycznych, spojrzenie na religijny wymiar gnuśności, parę hejtów i radosnych narzekań na trud nasz codzienny, wiersze, wspomnienia oraz kilka słodko-gorzkich, jakby zamglonych opowiadań.

Kończąc te żale: trud nasz skończony, czas wybrać żywot leniwca. Zachęcamy do lektury!

Jakub Baran, Adam Ladziński, Mikołaj Spodaryk – redaktorzy numeru

2 Dodajmy, że wymagająca rozbuchanej, wprost wściekłej konsumpcji (trzeba będzie „zadać gwałt swym upodobaniom do ascetycznego życia”) wizja Lafargue’a powinna dziś przerazić miłośników postwzrostu, wegan i straight edge’owców. A uwagi o kobietach podobnych do „bladych, bezbarwnych kwiatów”, które „nigdy nie doznały zdrowej rozkoszy” mogłyby rozsierdzić feministki.